س: ضابطان دادگستری را نام ببرید؟

ج:1- ضابطان عام شامل: فرماندهان، افسران،درجه داران نیروی انتظامی

2- ضابطان خاص شامل:رو ءسا وماموران زندان  نسبت به امور مربوط به خود،ماموران وزارت اطلاعات،  ماموران نیروهای بسیجو سایر نیروهای مسلح در مواردی که به موجب قانون برخی وظلیف ضابطان به آنها واگذار شده ( ماده 29 الی 44)

نکته: سربازان وظیفه ضابط محسوب نمی شوند

نکته:0ریاست ونظارت برضابطان دادگستری از حیث وظیفه ضابط بودن با دادستان است0

س: تکالیف ووظایف ضابطان  دادگستری را بیان فرمائید؟

ج : ضابطان دادگستری مامورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات دادستان در کشف جرم، حفظ آثار و علائم وجمع آوری ادله وقوع جرم ، شناسایی ، یافتن و جلو گیری از فرار و مخفی شدن متهم ، تحقیقات مقدماتی ، اوراقی  قضائی واجرای تصمیمات قضائی  به موجب  قانون اقدام می کنند0(ماده 28)

نکته: ضابطان موظف هستنراق و اجرای تصمیمات قضائی به موجب قانون اقدام می کنند0دبلاغ ا شکایت کتبی یا شفاهی را همه وقت قبول نمایندو فورا مراتب را به اظلاع دادستان برسانند

نکته:ضابطان موظف هستند شاکی را از حق درخواست جبران خسارت و بهره مندی از خدمات مشاوره ای  و معاضدت های حقوقی آگاه سازند0

نکته: ضابطان موظف هستند اظهارات شاکی در خصوص ضررو زیان وارده را در گزارش خود به مراجع قضایی منعکس نمایند0

نکته ضابطان حق افشای اطلاعات و اسرار شاکی و متهم را  جز درمواردی که قانون معین کرده ندارند0

نکته: ضابطان دادگستری اختیاراخذ تامین از متهم را ندارند0و مقامات قضائی نیز نمی توانند اخذ تامین از متهم را به آنان محول نمایند0

نکته: بازجویی و تحقیقات از زنان و افراد نابالغ در صورت امکان باید توسط ضابطان آموزش دیده زن و با رعایت موازین شرعی انجام شود0

س: ضابطان در جرائم مشهود که متهم را دستگیر می کنند حداکثر تا چه مدت میتواند متهم را تحت نظر داشته باشند؟

ج: در جرائم مشهود چنانچه نگهداری متهم برای تکمیل تحقیقات ضروری باشد ضابطان  باید موضوع اتهام و ادله آن را بلافاصله به متهم ابلاغ و تفهیم کنند و مراتب را فوری برای اتخاد تصمیم قانونی به دادستان اطلاع دهند  و در هر حال تا 24 ساعت نمی توانند متهم را تحت نظر داشته باشند0(ماده 46)

نکته: ضابطان نمی تواند یک فرد را خارج از ساعات اداری بیش ازیک ساعت به علت هریک از عناوین مجرمانه تحت نظر قرار دهند و باید حداکثر ظرف یک ساعت باید مراتب به اطلاع دادستان یا قاضی کشیک  جهت کسب تکلیف اعلام نمایند00(ماده 47)

س:تعقیب امر کیفری طبق قانون شروع شده در چه زمانی موقوف( متوقف) می شود؟

ج: الف- فوت متهم یا محکوم علیه ب- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت

نکته: کسی که تعقیب  متهم و جازات او را از مراجع قضائی کیفری خواستار می شود شاکی می گویند و کسی که ضرر و زیان وارده در جرائم کیفری را از دادگاه  کیفری خواستار میشود مدعی خصوصی می گویند 0

پ – مشمول عفو در موارد پیش بینی شده در قانون  ت – نسخ  مجازات قانو نی ث- شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون ج – توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون چ-اعتبار امر مختوم (ماده 13 )

نکته: شاکی می تواند جبران تمام ضرر و زیان های مادی و معنوی و منافع ممکن الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند(ماده 14)

نکته : زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی ، خانوادگی یا اجتماعی است

نکته : دادخواست  مطالبه ضررو زیان  ناشی از جرم توسط شاکی از دادگاه کیفری صالح به رسیدگی به جرم  بعمل می آید0

نکته : هر گاه دعوای ضررو زیان در دادگاه حقوقی به عمل آید قابل طرح در دادگاه کیفری نمی باشد، مگر آنکه  دعوای خود را مسترد دارد0

نکته : اگرمدعی خصوصی دعوای ضرر و زیان را ابتدا" در دادگاه کیفری مطرح کرد  اما متوجه شد که دادگاه کیفری در صدور حکم کیفری به جهتی از جهات قانونی با تاخیر مواجه شده می تواند دعوا را مستردد و در دادگاه حقوقی طرح دعوا نماید0(ماده 16)

نکته :دادگاه  کیفری مکلف است ضمن صدور رای کیفری در خصوص ضررو زیان مدعی خصوصی نیز طبق ادله و مدارک رای مقتضی صادر کند0(ماده 17)

نکته: آیا اگر دادگاه کیفری  رای قطعی  موثر در ماهیت امر حقوقی صادر کند برای دادگاه حقوقی چه تکلیفی ایجاد می نماید؟

ج: برای دادگاهی که به امر حقوقی یا ضررو زیان رسیدگی می کند لازم الاتباع است 0( ماده 18)

س: قراراناطه در چه مواقعی صادر می شود:

ج:  هر گاه احراز مجرمیت متهم منوط به اثبات مسائلی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت مرجع کیفری نیست و در صلاحیت مرجع حقوقی است ،  قاضی ،بازپرس یا دادیار با صدور قراراناطه  تا هنگام صدور رای قطعی از مرجع صالح تعقیب متهم معلق و پرونده به صورت موقت بایگانی می شود ؛ هر گاه ذینفع(شاکی)ظرف مدت یک ماه در خصوص تقدیم دادخواست حقوقی به دادگاه صالح اقدام ننماید ، مرجع کیفری به پرونده رسیدگی و حکم مقتضی را صادر می نماید0( ماده 21)

نکته: اموال منقول از شمول ایم ماده مستثنی است0

س: متهم از چه زمانی می تواند وکیل اختیار نماید؟

ج: با شروع  تحت نظر قرار گرفتن ، متهم  می تواند وکیل اختیار نماید0(ماده 48)

نکته: مدت زمان ملاقات وکیل با متهم تحت نظر یک ساعت است0

س : در چه جرائمی امکان ملاقات وکیل با متهم تا یک هفته وجود ندارد؟

ج : در جرائم سازمان یافته و یا علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، سرقت ، مواد مخدر روانگردان  و یا جرائم موضوع  بندهای الف – ب- و پ ماده 302  این قانون متهم تحت نظر حق ملاقات با وکیل خود را تا یک هفته ندارد0

نکته:شخص تحت نظر می تواند به وسیه تلفن یا هر وسیله ممکن دیگر ارتباطی بستگان خود را در جریان بازداشت خود بگذارد و ضابطان موظف به همکاری هستند0(ماده 50)

نکته: بنا به درخواست  شخص تحت نظر یا یکی از بستگان نزدیک وی ، یکی از پزشکان به تعیین دادستان از شخص تحت نظر معاینه به عمل می آورد 0 (ماده 52)

س:  اقدامات ضابظان در هنگام بازجویی را بیان نمائید؟

ج : ضابطان مکلفند اظهارات شخص تحت نظر ، علت تحت نظر بودن ،تاریخ و ساعت آغاز آن، مدت بازجویی ، مدت استراحت  بین دو بازجویی و تاریخ و ساعتی را که شخص نزد قاضی معرفی شده است را در صورت جلسه قید و به امضاء یا اثر انگشت متهم برسانندو همچنین ضابطان موظف به ثبت تاریخ و ساعت آغاز و پایان تحت نظر بودن متهم را در دفتر مخصوصی ثبت و ضبط نمایند0 (ماده 53)

نکته: ورود به منازل، اماکن  تعطیل و بسته و تفتیش آنها ، همچنین بازرسی اشخاص و اشیاء در جرائم غیر مشهود( جرائمی که در منظرعمومی نباشند )با اجازه موردی مقام قضائی است هر چند وی اجازه انجام تحقیقات را به طور کلی داده باشد0( ماده 55)

س : اگر ضابطان دادگستری در هنگام انجام تحقیقات و یا بازرسی محل به ادله و اسبابو آثار جرم دیگری را که تهدید کننده امنیت و آسایش عمومی جامعه است برخورد نمایند تکلیف آنها چیست ؟

ج: ضابطان بایستی  ضمن حفظ ادله وآثار جرم با تنظیم صورت جلسه مراتب را به مرجع صالح قضائی اعلام و طبق دستور عمل نمایند0( ماده57)

نکته: در بازجویی ها اجبار یا اکراه متهم،استفاده از کلمات موهن، طرح سوالات تلقینی یا اغفال کننده و سوالات خارج از موضوع  و پاسخ متهم به چنین سوالاتی و همچنین اظهاراتی که ناشی ازاجبار یا اکراه باشد  فاقد اعتباراست  0(ماده 60)

نکته: تحمیل هزینه های ناشی از انجام وظایف ضابطان که در خصوص کشف جرم ، حفظ آثارو 000 تحت هر عنوان  باشد بر بزه دیده ممنوع است(ماده 62)

س :  قاضی دادگاه یا بازپرس دادسرای چه زمانی می تواند (جهات قانونی) شروع به رسیدگی و تعقیب متهم بنماید؟

ج: الف – شکایت شاکی یا مدعی خصوصی ب- گزارش یا اعلام ضابطان دادگستری، مقامات یا افراد مطمئن ج- وقوع جرم مشهود در برابر دادستان یا بازپرس چ: اظهار و اقرار خود متهم ح: اطلاع به دادستان از وقوع جرم از طریق قانونی دیگر0

نکته: شاکی می تواند شخصا" یا توسط وکیل شکایت کند0

نکته:  شخص سفیه  فقط در  دعاوی کیفری که جنبه مالی دارد نمی تواند طرح دعوا نماید اما در سایر جرایم غیر مالی می تواند طرح شکایت نماید0

نکته :تحقیقات مقدمات:  مجموع اقدامات اولیه که از سوی بازپرس یا توسط مقامات قضایی  برای حفظ

اثار جرم، جمع آوری ادله وقوع جرم شناسائی ،یافتن و جلو گیری از فرار متهم انجام می شود

نکته: تحقیقات مقدماتی تمام جرایم به عهده بازپرس است

نکته: انجام هر گونه تعقیب و تحقیق  در جرایم زنا و لواط و سایر منافی عفت ممنوع است و پرسش از هیچ فردی در این خصوص مجاز نیست  مگر در مواردی که جرم در مرئی و منظر عام واقع شود و یا دارای شاکی باشد0 که در این صورت تحقیق و تعقیب توسط قاضی انجام می شود0

نکته: در جرم زنا و لواط هر گاه شاکی وجود نداشته باشد و متهم بدوا" قصد اقرار داشته باشد قاضی وی را توصیه به پوشاندن جرم و عدم اقرار می کند0

 

نکته: شاکی می تواند تامین ضررو زیان خود را از بازپرس و قاضی بخواهدو به محض ابلاغ قابل اجرا است و در مواردی که خواسته در معرض تضییع باشد با اجازه دادستان می توان ابتدا" اجرا کرد و سپس ابلاغ کرد 0

موضوع مطلب :